De grootouders van Wout hebben jaren gewoond op een boerderij met een slagmolen in Lille. Later heeft zijn nonkel Jef, de oudste zoon, de boerderij met molen overgenomen. Wout hielp zijn grootouders en zijn nonkel graag op de boerderij en in de slagmolen. De slagmolen van de grootouders werd gebruikt om koolzaadolie te maken. Dit is de olie die men gebruikt om smoutenbollen te maken. Als oudste kleinkind woonde hij bijna bij zijn grootouders, enkel slapen deed hij daar nog niet.
Wout is getrouwd met Yo. Ze kregen de kans om op de boerderij te gaan wonen bij de grootmoeder, die hun hulp kon gebruiken sinds het overlijden van haar man. Yo en Wout mochten hier wonen, deden klusjes en zorgden mee voor de grootmoeder.
De molen raakte in verval, waardoor een dringende restauratie zich opdrong. Yo en Wout probeerden de molen meer onder de aandacht te brengen door deze eenmaal per maand te openen voor publiek. Er kwam helaas geen volk, dus er moest snel iets veranderen. Een bezoek aan de slagmolen moest een beleving worden. Yo en Wout gingen smoutebollen bakken en je kon iets drinken, elke maand een ander speciaal biertje. Nonkel Jef liet de molen draaien en de vader van Wout werd gids. Dit bleek een enorm succes te zijn. Al snel stroomden de klanten binnen en moesten ze uitbreiden door een deel van de tuin als terras te gebruiken. De smoutenbollen werden gemaakt in een tent buiten.
Het was zo’n groot succes dat nog meer familieleden kwamen helpen. De opbrengsten die ze als familie maakten gingen integraal naar de restauratie van de molen. Na ongeveer 15 jaar werken was de molen gerestaureerd. Na de restauratie is het initiatief stilaan doodgebloed. Het was immers heel veel werk en veel helpers kwamen geleidelijk op een gezegende leeftijd. Yo en Wout hadden zelf jonge kindjes en besloten om een paar jaar te focussen op hun gezin. Ze waren ondertussen ook al een hele tijd naar hun huis in Poederlee verhuist.
Wanneer hun dochters Stien in 2015 en Marie een paar jaar later in 2019 op Jamboree – een kamp voor scouts over de hele wereld – gaan, hebben Yo en Wout smoutebollen gebakken om dit avontuur mogelijk te maken. Ze begonnen ook met het bakken op verjaardagsfeestjes voor vrienden. Dit is het prille begin van Wout Smout, toen nog zonder naam.
Bartel van Riet heeft hen gecontacteerd om af en toe eens met hun smoutebollen naar de Herberg in Grobbendonk te komen. Hier kregen ze een soort kiosk om onder te werken en mochten ze hun smoutebollen verkopen. Dit was een groot succes en elke maand voor twee jaar lang gingen ze daar bakken onder de kiosk. Bartel wou voor deze dagen reclame maken, maar dit was niet zo simpel. Hij vroeg aan Wout en Yo om een naam te kiezen en sociale media aan te maken. Zo ontstond na een nachtje erover te slapen, het rijzende kraampje van Wout Smout.
Ze vonden al snel ook een oude caravan die men niet meer ging gebruiken. Deze bouwden ze om tot een prachtig rijzend kraampje met een logo ontworpen door leerlingen van het Kosh.
De Smoutebollen
De smoutebollen bij het Rijzend Kraampje van Wout Smout worden ambachtelijk gemaakt. Dit betekent dat ze het op de manier van vroeger doen met ingrediënten die op traditionele wijze worden gemaakt.
Het deeg van de smoutebollen wordt gemaakt op basis van een familierecept van de grootouders. Het is op basis van een recept uit het boekje van de Boerenbond met toevoeging van eigen geheime ingrediënten. Wanneer men het deeg heeft bereid moet dit ongeveer twee uur rijzen op kamertemperatuur. Soms zetten ze het in de zon of op de verwarming zodat dit proces rapper gaat.
Het belangrijkste onderdeel van smoutebollen is de olie waarin ze worden gebakken. Dit is koolzaadolie of smout zoals elke Kempenaar dit zou zeggen. Deze olie wordt ambachtelijk gewonnen in molens. Wout koopt zijn olie aan bij een ambachtelijke oliemolen in Hoogstraten en Lille.
De olie maakt ineens ook het verschil tussen een smoutebol en een oliebol. Smoutebollen worden gebakken in smout of koolzaadolie, terwijl oliebollen worden gebakken in frituurolie, dezelfde waarmee je frietjes bakt. Oliebollen zijn daardoor veel vettiger. Op de kermis verkopen ze ook oliebollen, maar toch noemt iedereen het smoutebollen. Oliebollen zijn veel goedkoper om te maken doordat de olie veel minder kost.
Tot slot moet het deeg gebakken worden. Eerst gaat men met twee lepels de bollen vormen, wanneer ze bakken en er is een staartje aan, heb je hem perfect gevormd. Wanneer het deeg goed gevormd is, mag het in de ketel die op het gasvuur staat. Deze ketel zit vol koolzaadolie, voor te bakken moet je heel veel olie gebruiken. De smoutebollen moeten kunnen dansen in de ketel.
Het Rijzend Kraampje Van Wout Smout
Het kraampje van Wout en Yo reist altijd rond, of toch niet altijd? Af en toe kan je hen terugvinden in hun eigen tuin in Poederlee met ambachtelijke smoutebollen en andere lekkernijen. Zijn ze niet daar kan je hen terugvinden op een (ambachten)markt, privéfeestjes, rusthuizen, schoolfeesten en hun sponsoringbak bij het VOC in Herenthout 30/8-1/9. Voor meer informatie kan je steeds een kijkje nemen op de facebookpagina en Instagrampagina.
Foto’s: Annelies Arijs & Wout Van Doninck