Een passie voor glasblazen
The Glassfarm is het atelier van glasblazer Patrick Van Tillborgh. In de buurt van zijn woonplaats waren vroeger veel tuinbouwers. Af en toe werden er serres afgebroken. Patrick vond de verspilling van het glas zonde en besloot iets met de stukken glas te bouwen. Dit was het begin van zijn passie voor glasblazen. Zo’n 35 jaar geleden bouwde hij sculpturen van het glas van de tuinbouwers, maar na enkele jaren wou hij toch iets anders proberen. Hij begon lampen te maken van een klein stukje koper en glas. In 1993 schreef hij zich in voor een cursus glasblazen op het IKA in Mechelen. De cursus duurde zeven jaar. Patrick bleef tijdens die jaren niet stilzitten en bouwde in 1998 zijn eigen atelier: The Glassfarm.
Ondertussen is zijn ambachtelijk bedrijfje uitgegroeid tot een vaste waarde. Patrick gaat naar verschillende plekken zoals scholen en bedrijven om workshops te geven, zowel in België als in het buitenland. Hierbij vindt hij het belangrijk dat de deelnemers niet alleen het ambacht leren kennen, maar dat ze zelf ook eens kunnen proberen. De glaskunst is momenteel immers een bedreigde soort van vakmanschap. Vroeger waren er verschillende grote bedrijven in België, maar door de stijgende energieprijzen zijn verschillende ondernemingen moeten sluiten. Hierdoor is het ambacht bijna uitgestorven. Momenteel zijn er nog maar minder dan tien kleine ateliers. Er zijn nog wel enkele scholen die het vak aanleren, bijvoorbeeld in Mechelen, Gent en Berchem. En in Lommel is er het GlazenHuis, het Vlaams centrum voor hedendaagse glaskunst.
Patrick richtte ook de vzw Verribelglass op. De vzw wil glaskunstenaars verenigen met het oog om kennisuitwisseling, ontmoeting en publiekswerking. Iedereen met interesse in dit ambacht is welkom!
Een traditionele glasbewerkingstechniek
Glasblazen is een traditionele glasbewerkingstechniek, waarbij gesmolten glas wordt gevormd door lucht door een blaaspijp te blazen in het verwarmde glas. Dit glas wordt verder vervormd met aloude gereedschappen en tot de gewenste vorm gebracht, zoals schalen, vazen, ornamenten enzovoort. Vervolgens wordt glas in een speciale afkoeloven geplaatst om zeer traag af te koelen en terug in vaste vorm te komen.
Het proces start met het verzamelen van een deel gesmolten glas aan het uiteinde van een blaaspijp uit de oven of de bijwarmoven, waar het glas op hoge temperaturen wordt gehouden. Vervolgens blaast de glasblazer door de pijp om het glas op te blazen tot een bel. Die bel kan je vergroten door nog eens naar de oven te gaan met de blaaspijp en glas bij te halen. Om de bel rond te maken, gebruikt men een natte krant die door de hitte koolstof gaat vormen. Of men gebruikt een bevochtigd holhoutblok.
De kunstenaar kan de bel een andere vormgeven door bijvoorbeeld te draaien of gereedschappen zoals tangen, paddles en scharen te gebruiken. Afhankelijk van het gewenste resultaat kan men tijdens het proces extra lagen glas, kleuren of texturen toevoegen.
Wanneer het kunstwerk af is, gaat men het stuk glas met een ‘jack’ (een soort tang) insnoeren. Zo ontstaat er een breuklijn en kan men het kunstwerk van de blaaspijp halen door op de blaaspijp te slaan. Vervolgens gaat het object in de koeloven.
Glasblazen vereist vaardigheid, precisie en een diepgaand begrip van de eigenschappen glas. Controle van temperatuur en timing zijn heel belangrijk om te voorkomen dat het glas te snel afkoelt, stolt of breekt.
